Mind your Mind

Expo

Aanwezig zijn

Mentaal gezond zijn betekent voor mij: niet verdwalen in mijn gedachten. Gedachten zijn maar gedachten: wat je denkt, ben je niet. Vaak gaan zorgen over gisteren of morgen, terwijl we alleen maar nú leven. Balans is voor mij: zo veel mogelijk in het nu zijn, zonder je te verliezen in het malen van je hoofd.

Verlies en verdoofstand

Mijn vader overleed toen ik vijftien was. Een jaar later was er de nieuwjaarsbrand in Volendam, waarbij veertien mensen het leven verloren. Ik overleefde, maar de gebeurtenissen kwamen zo snel achter elkaar dat ik een mechanisme ontwikkelde om niet te hoeven voelen. Het was te veel. Pas jaren later besefte ik hoezeer ik daardoor emotioneel onderontwikkeld was geraakt. Ik moest opnieuw leren voelen. Dat proces - pijnlijk, confronterend maar ook bevrijdend - heeft geleid tot grote inzichten. Het is een rollercoaster geweest, maar een die ik niet had willen missen.

Muziek als taal

Mijn allereerste zelfgeschreven liedje, Still Searching, ontstond op mijn zestiende en ging over het verlies van mijn vader. Het was bijna onvermijdelijk dat muziek mijn uitlaatklep zou worden. Muziek gaf me een taal om te spreken waar woorden tekortschoten. Het bood houvast en betekenis in een tijd dat ik anders misschien volledig vastgelopen was. Ritueel van de ochtend De laatste jaren heb ik mezelf een gewoonte eigen gemaakt: vroeg opstaan, vaak al om half zes. Voordat de kinderen wakker worden, neem ik tijd om te journalen, mediteren of lezen. Ik noem het aarden. Die vroege rust voorkomt dat ik meteen in malende gedachten beland. Het is een eenvoudige routine, maar ze geeft mij een stevig fundament om de dag in balans te beginnen.

Keerpunt

Een belangrijk kantelmoment was de geboorte van mijn dochter, acht jaar geleden. In plaats van overweldigd door liefde voelde ik… bijna niets. Dat was verontrustend. Maandenlang durfde ik dit niet te delen, tot ik het eindelijk aan mijn vrouw vertelde. Later realiseerde ik me dat ik door trauma’s had geleerd om niet te voelen - en dus ook het mooie minder intens beleefde. Dat besef zette mij op een nieuw pad: naar binnen keren, aankijken wat pijn deed, en langzaam opruimen. Het vaderschap werd daarmee een katalysator voor heling. Niet in de zin dat je ooit “klaar” bent, ik geloof dat niemand volledig geheeld is. Maar ik ontdekte dat kwetsbaarheid ook een kracht kan zijn. Inmiddels voel ik soms zelfs bijna té veel en dat ervaar ik als rijkdom.

Van buiten naar binnen

Openheid wordt vaak omschreven als iets van binnen naar buiten brengen. Voor mij is het andersom: ik moest van buiten naar binnen. In plaats van de wereld of omstandigheden de schuld te geven, leerde ik verantwoordelijkheid nemen voor mijn eigen perceptie. Het overlijden van mijn vader, de brand - ik kon die gebeurtenissen blijven zien als tragisch en beperkend. Maar ik kon ze ook zien als bewijs dat ik heb overleefd, dat ik veerkracht bezit. De feiten blijven gelijk, maar de betekenis die je eraan geeft, verandert alles.

Keuze, elke dag

Elke dag is opnieuw een keuze. Kies ik voor frustratie of voor dankbaarheid? Voor het chagrijn over een te vroeg wakker worden door mijn kinderen, of voor het genieten van hun giechelen bij hetochtendgloren? Het kunstwerk, of het leven zelf, is hetzelfde. Wat je ziet, hangt af van de bril waarmee je kijkt.

Stilte en spreken

Na de brand werd er een jaar lang veel over gesproken. Het hele dorp was getroffen. Daarna viel de stilte in: alsof men vond dat het genoeg was geweest. Maar die geslotenheid hielp het helingsproces niet. Pas veel later, tijdens mijn theatertour, vertelde ik er uitgebreider over. De reacties waren heftig en hartverwarmend tegelijk. Mensen herkenden zichzelf, voelden zich gesteund. Dat bevestigde voor mij opnieuw: als één iemand durft te spreken, opent dat ook de deur voor een ander. Your healing is my healing.

Inspiratie

Ik vind veel inspiratie bij anderen die hun veerkracht tonen. Onlangs luisterde ik een podcast van Jay Shetty met Novak Djokovic. Een man die ondanks oorlog, trauma en tegenslag zijn leven bewust heeft ingericht rond gezondheid, discipline en zelfzorg. Zijn verhaal bevestigt voor mij dat geestelijke en lichamelijke kracht hand in hand gaan.

Woorden voor wie het zwaar heeft

Tegen iemand die er diep doorheen zit zou ik willen zeggen: geloof niet alles wat je denkt. Je gedachten zijn geen feiten, ze zijn verhalen die je hoofd maakt. Je kunt leren om ernaar te kijken, om ze te observeren zonder je ermee te vereenzelvigen. Soms helpt het om er zelfs naar te glimlachen. Het dunne boekje Don’t Believe Everything You Think van [schrijver] heeft mij hierin veel gegeven. Eenvoudige woorden, maar met grote impact.

Kunst

Van de week was ik veel te laat naar bed gegaan in de wetenschap dat kinderen om zeven uur weer de dag beginnen. En die begonnen ook stipt zeven uur te roepen. Maar ik wilde me nog even omdraaien. Mijn vrouw koos ervoor om te zeggen, mooi hè, dit giechelende geluid. Dus waar kies je voor? Ben je grumpy omdat ze je wakker maken of kies je er voor te denken wat prachtig om zo de dag te beginnen. Want de situatie verandert niet. Dat geldt ook voor kunst. Ieder mens ziet hetzelfde schilderij of kunstwerk. Maar

iedereen kan er zijn eigen gevoel bij creëren. Zie je de schoonheid of ga je op zoek naar die imperfectie die jou gaat storen? Het kunstwerk is gewoon de metafoor voor elke levenssituatie. Waar kies je voor?

Geluk en leegte

Ik heb de successen van nummer 1-hits en volle stadions meegemaakt. Maar daar ligt het geluk niet. Had ik ze niet beleefd, dan was ik er misschien altijd naar blijven zoeken. Die leegte - de topsporter die alleen op zijn hotelkamer zit na een grote overwinning - herken ik. Het besef dat echt geluk van binnenuit komt, niet van buitenaf, is misschien wel de belangrijkste les die ik heb geleerd.